Fundacja rodzinna nowym sposobem na wielopokoleniową sukcesję

CZYM TAK NAPRAWDĘ JEST FUNDACJA RODZINNA?

Przede wszystkim fundacja rodzinna jest osobą prawną, której nadrzędnym celem jest gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. A w praktyce? Fundacja będzie mogła legalnie przekazywać środki pieniężne, na przykład na opłacanie studiów podyplomowych dziecka fundatora będącego jej beneficjentem. W spółce kapitałowej przekazanie środków na taki cel, mogłoby  być uznane za działanie na niekorzyść spółki, a co za tym idzie wiązałoby się z problemami karnymi. Zadaniem fundacji ma być przede wszystkim zarządzanie majątkiem i jego ochrona zgodnie z wolą określoną w statucie przez fundatora.

W JAKI SPOSÓB ZAŁOŻYĆ FUNDACJĘ RODZINNĄ?

Do utworzenia fundacji rodzinnej przede wszystkim niezbędny jest fundator. Może nim być wyłącznie osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Jej utworzenie może nastąpić na dwa sposoby: na mocy ważnego testamentu oraz poprzez akt założycielski. Celem utworzenia fundacji, poza przyjęciem statutu fundator musi wnieść do niej majątek na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości co najmniej 100.000 zł. Nie muszą być to jednak środki pieniężne. Fundator na ich pokrycie może przekazać fundacji inne składniki majątkowe, jak nieruchomości czy udziały w spółkach.

KTO MOŻE BYĆ BENEFICJENTEM FUNDACJI RODZINNEJ?

Beneficjentem może być osoba fizyczna, organizacja pozarządowa oraz sam fundator. Co ważne, beneficjent nie musi posiadać pełnej zdolności do czynności prawnych jak również nie musi być pełnoletni.

JAK UREGULOWAĆ SPOSÓB FUNKCJONOWANIA FUNDACJI?

Sposób działania fundacji uregulowany jest każdorazowo w statucie, o którego treści decyduje fundator. W jego treści uregulowane powinny być szczególności: cel fundacji; beneficjenci i ich uprawnienia; czas trwania fundacji jeżeli jest oznaczony; wartość funduszu założycielskiego; zasady powoływania, odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej a także zasady zmiany statutu oraz przeznaczenie mienia po jej rozwiązaniu. Mając na uwadze nadrzędny cel fundacji, jakim bezsprzecznie jest ułatwienie sukcesji, postanowienia statutu mogą w statucie można również uregulować sukcesję kompetencji fundatora po jego śmierci.

Ustawa wyodrębnia trzy organy fundacji, w postaci Zarządu, Zgromadzenia Beneficjentów oraz Rady Nadzorczej. Rolą zarządu jest prowadzenie spraw fundacji raz odpowiednie gospodarowanie składnikami majątku fundacji rodzinnej. Nad prawidłową realizacją celów fundacji pieczę sprawuje rada nadzorcza, będąca co do zasady organem fakultatywnym. Obowiązek powołania Rady Nadzorczej powstaje w sytuacji, gdy liczba beneficjentów przekroczy 25 osób.

PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEZ FUNDACJĘ RODZINNĄ

Głównym zadaniem fundacji rodzinnej jest ochrona posiadanego majątku. Prowadzenie działalności gospodarczej z samej swojej natury wiąże się z ryzykiem jego utraty. Z tego względu zakres w jakim fundacja może „bezkosztowo” prowadzić działalność ograniczona została do:

1. zbywania mienia, którego jest posiadaczem lub właścicielem;
2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia na innej podstawie, którego jest posiadaczem lub właścicielem;
3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju lub za granicą;
4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
5. udzielania pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, a także beneficjentom;
6. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji;
7. prowadzenie przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego.

JAK WYGLĄDA OPODATKOWANIE FUNDACJI RODZINNEJ?

Co do zasady fundacja rodzinna nie będzie opodatkowana CIT z tytułu prowadzonej przez siebie działalności, do czasu wypłaty świadczenia na rzecz beneficjentów. Dopiero wówczas po jej stronie powstanie obowiązek podatkowy a ona sama zobowiązana będzie do zapłaty 15% CIT. W przypadku gdy fundacja prowadzić będzie działalność wykraczającą poza ustawowe ramy, stawka ta wzrośnie do 25%.

A jak wygląda opodatkowanie beneficjentów? Najbliższej rodzinie fundatora (tzw. „grupy zero”, do której zaliczamy: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierbów, rodzeństwo, ojczyma, macochę), przysługuje zwolnienie z PIT z tytułu otrzymywanych świadczeń oraz mienia pozostawionego im do dyspozycji po rozwiązaniu fundacji rodzinnej. Dalsza rodzina (I lub II grupa) opodatkowani zostaną PIT w wysokości 10%. Pozostałe osoby nieujęte w żadnej z powyższych grup muszą liczyć się z opodatkowaniem otrzymywanych świadczeń w wysokości 15%.